De grote hitteperiodes van de zomermaanden of de hoge temperaturen van de tropische landen kunnen hitteslagen veroorzaken. Waarom? En hoe kan men zich beschermen?

Zonnebrand of hitteslag?

Een zonnebrand veroorzaakt een brandwonde op de huid die onvoldoende beschermd is tegen de zonnestralen. Een zonnesteek, zonneslag of hittesteek kan veel ernstigere gevolgen hebben indien het slachtoffer niet snel de nodige hulp krijgt.

Een defecte thermische regulatie van het lichaam

Een hitteslag komt voor wanneer de temperatuur van het lichaam (al dan niet blootgesteld aan de zon) hoger wordt dan 40°C en niet meer op natuurlijke wijze gereguleerd kan worden (o.a. via het zweten).

De risicogroepen

• babies en jonge kinderen
• oudere personen
• sportlui
• zieke mensen of personen met een pathologie (zoals astma, hart-en vaataandoeningen, …)
• werklui die (zwaar) werk moeten verrichten op plaatsen die blootgesteld zijn aan de zonnestraling of die opgesloten zijn in bijzonder warme plaatsen (bvb. serres, hoogovens, stomerijen, …)
• elke persoon die een fysieke inspanning levert of zichzelf blootstelt aan de warmte: tijdens hitteperiodes, een verblijf in een tropisch land, een zonnebad zonder bescherming, een lange wandeling of een trektocht bij hoge temperaturen, in een wagen of trein die in volle zon staat, enz.

Opgelet: een hitteslag kan dus evengoed optreden zonder dat men rechtstreeks contact heeft met de zonnestraling.

De symptomen

Roodheid, krampen, koorts (lichaamstemperatuur boven 38°C), droge huid, vermoeidheid, hoofdpijn, moeilijke ademhaling, slaperigheid, suizingen, rillingen, duizeligheid, hoge hartslag, … Indien men niet snel optreedt, kunnen deze symptomen leiden tot stuiptrekkingen, bewusteloosheid of coma (levensgevaar).

Een hitteslag, zonneslag of zonnesteek vermijden

Gedurende de warmste periodes van de dag:

• stel u niet bloot aan de zon, zoek beschutting binnenshuis of in de schaduw;
• vermijd zware fysieke inspanningen (zwaar werk, sportinspanningen, …);
• bescherm u tegen de hitte (lees onze tips door hier te klikken);
• draag lichte en wijde kledij die ventilatie mogelijk maken;
• bescherm uw hoofd (hoed, pet,  …);
• bescherm uw huid (zonnecrème);
• drink voldoende water: uw lichaam kan dagelijks tot meerdere liters water verliezen op korte tijd. Het is dus absoluut noodzakelijk om dit verlies te compenseren. Drink geen alcoholische dranken, koffie of thee. Drink regelmatig kleine hoeveelheden.
• wees bijzonder waakzaam voor oudere personen en jonge kinderen (deze risicogroepen hebben geen degelijk besef (meer) van het dorstgevoel);
• eet lichte maaltijden;
• blijf niet in een auto in volle zon en laat er geen kind of huisdier in achter, ook niet voor een korte tijd. Een auto wordt in enkele minuten een ware oven, ook al is de ruit niet helemaal gesloten;
• denk eraan ook uw huisdieren thuis te beschermen (beschutting, ventilatie, water);
• hydrocutie: indien u blootgesteld werd aan de zon waardoor uw lichaamstemperatuur gestegen is, en u vervolgens een duik waagt in het frisse water van een zwembad of in de zee, kunt u een thermische schok ondergaan. Zorg ervoor om eerst uw lichaamstemperatuur te doen dalen (bvb. door uzelf nat te maken of met water te besproeien). Baad nooit op plaatsen waar er geen toezicht of hulppost is.
• soms gaat de hittegolf gepaard met een verhoging van het ozongehalte in de atmosfeer. Wees in dit geval des te voorzichtiger en volg de weersvoorspellingen (in België het KMI) en de raadgevingen.

De eerste hulp

Bij een hitteslag komt het erop aan om zo snel mogelijk de lichaamstemperatuur van het slachtoffer te doen dalen: plaats de persoon in een koele plek, trek zijn kleren uit, leg frisse natte doeken op zijn huid, gebruik desnoods een ventilator, en geef hem kleine hoeveelheden water te drinken.

Indien de lichaamstemperatuur niet spoedig daalt of indien de symptomen ernstig zijn of aanhouden, belt u zo snel mogelijk de nooddiensten op.

Lees ook:
– Autorijden in de hitte

Eerste publicatie: 07/2015 - Update: 07/2022