Voor reizen naar bepaalde bestemmingen, is een vaccinatie soms aanbevolen of verplicht. Veel reizigers vrezen echter de mogelijke neveneffecten van deze vaccins of profylactische middelen. Is het echt nodig om op zijn hoede te zijn? Wat zijn de meest voorkomende bijwerkingen van vaccinaties?

Vaak onschuldige en tijdelijke bijwerkingen

Bijwerkingen van reisvaccinaties zijn meestal beperkt tot wat pijn op de plaats waar het product geïnjecteerd werd en tot lage koorts. Wanneer dit optreedt, denken sommige mensen dat zij door het vaccin werden besmet, hoewel het om een normale reactie van het lichaam gaat.

Sommigen kunnen echter veel heviger reageren en lopen o.a. allergische reacties op. In principe heeft het gelijktijdig toedienen van meerdere vaccinaties tegelijk geen invloed op de graad van de bijwerkingen.

Het is wel belangrijk om symptomen die te wijten zijn aan een hevige reactie te herkennen, zodat snel passende maatregelen kunnen worden genomen.

Wat zijn de meest voorkomende symptomen van de ernstige bijwerkingen?

Een ernstige reactie kan zich uiten in verschillende symptomen: b.v. hoge koorts, ademhalingsproblemen, sterke reactie van de huid, gedragsproblemen, hoge hartslag, duizeligheid, effect op het maagdarmkanaal (diarree).

Als dit het geval is, is een onmiddellijk bezoek bij een arts of op een spoeddienst noodzakelijk. Leg tijdens uw raadpleging zo gedetailleerd mogelijk uit wanneer de behandeling begon, welke injectie of medicatie is gebruikt en welke symptomen zijn opgetreden.

Wat zijn de mogelijke bijwerkingen van reisvaccinaties?

Hepatitis A

lichte pijn op de injectieplaats, soms hoofdpijn, gebrek aan eetlust en tijdelijke vermoeidheid.
minder vaak: maag- en darmproblemen, lichte koorts (tot 38,5°), duizeligheid.

Hepatitis B

lichte pijn op de injectieplaats, lichte koorts, vermoeidheid.
minder vaak: ernstige allergische bijwerkingen. Raadpleeg in dit geval uw arts.

Gele koorts

lichte pijn op de injectieplaats, spierpijn, hoofdpijn.
minder vaak: (hoge) koorts, ongevoeligheid in armen en/of benen, flauwvallen. Als dit gebeurt, raadpleeg dan snel uw arts.

Meningokokken meningitis

lichte pijn op de injectieplaats.
minder vaak: lichte koorts

Difterie, tetanus, poliomyelitis

lichte pijn en zwelling op de injectieplaats, lichte koorts, soms gebrek aan eetlust en misselijkheid.
minder vaak: stuiptrekkingen, hoge koorts (40° en meer), hoofdpijn, ademhalingsmoeilijkheden. Deze sterke reacties zijn zeldzaam. Raadpleeg in dat geval onmiddellijk uw arts.

Griep

lichte pijn op de injectieplaats en huidreactie, lichte koorts.
ernstige bijwerkingen zijn zeer zeldzaam (allergische reacties, ademhalingsmoeilijkheden).

Bijwerkingen bij jonge kinderen

Baby’s en jonge kinderen reageren meestal heviger op medicijnen en vaccinaties dan de volwassenen.
Bijwerkingen treffen meestal de plaats waar de injectie plaatsvond en uiten zich in een huidreactie (roodheid, jeuk), een lichte ongevoeligheid van het ledemaat waar de injectie plaatsvond en/of lichte koorts.
Omdat het kind (lichte) pijn zal voelen, zal het vaak reageren door te huilen en/of te zeggen dat het pijn heeft. Meestal vervagen de bijwerkingen mettertijd en verdwijnen ze na 48 uur.
In ieder geval moet een jong kind dat pas gevaccineeerd is van zeer nabij worden gevolgd. Neem geen risico’s als u merkt dat de bijwerkingen aanhouden of verergeren. Neem dan onmiddellijk contact op met uw arts.

Malaria: geen vaccin, wel geneesmiddelen

Reizigers die naar landen reizen waar malaria (paludisme) endemisch aanwezig is, kunnen een medicijn innemen om zich te beschermen. Deze worden alleen op doktersvoorschrift verstrekt. Raadpleeg uw arts voordat u vertrekt. Hij/zij zal een malariabehandeling (chemoprofylaxie) voorschrijven die is aangepast aan uw bestemming, en aan de duur en het type reis die u zal maken. De behandeling zal ook rekening houden met uw gevoeligheid en de mogelijke bijwerkingen.

De stoffen die het meest gebruikt worden voor de behandeling tegen malaria zijn kinine, chlooroquine, doxycycline, mefloquine of proguanil en de bekendste geneesmiddelen zijn Nivaquine®, Malarone®, Lariam®, Paludrine®en Savarine®.

De behandeling begint vóór uw vertrek en duurt tot 4 weken na uw terugkeer.

Er kunnen heel wat bijwerkingen optreden, afhankelijk van het type medicatie dat wordt voorgeschreven en hoe uw lichaam erop reageert. Sommige van deze bijwerkingen kunnen enkele weken aanhouden. De meest voorkomende bijwerkingen zijn buikpijn, hoofdpijn, misselijkheid, braken of gastro-enterologische problemen (diarree).
Een medicijn als Lariam® heeft als voordeel dat het maar één keer per week hoeft te worden ingenomen, maar heeft ernstige bijwerkingen bij heel wat mensen.
Andere medicijnen zoals Malarone® zijn meestal meer aanbevolen voor een kort verblijf. Hetzelfde geldt voor doxycycline (antibioticum).

Raadpleeg in elk geval uw arts en volg de behandeling zorgvuldig.

Waar kunt u zich laten vaccineren?

Op de website van het Tropisch Instituut van Antwerpen zal u per bestemming het nodige advies kunnen vinden. Het Instituut beschikt eveneens over een app, Wanda genoemd, waarmee de reizigers zich kunnen informeren, op de hoogte kunnen blijven van de medische voorzorgen en gezondheidsrisico’s per land en om de adressen van de vaccinatiecentra te vinden.
Klik hier voor meer informatie.