Xavier Van Caneghem
“Gezondheidsbevorderlijke voedingsproducten” komen meer en meer voor in onze supermarkten. Met het succes van de functionele voedingsmiddelen, wordt het aanbod van dergelijke producten almaar groter.
Maar hebben ze wel de gewenste effecten op onze gezondheid?
Zijn ze echt nuttig voor elke consument?
Wat is een functioneel voedingsmiddel?
Een functioneel voedingsmiddel (in het Engels “functional food”, in het Frans “alicament”) bezit naast zijn voedingsfunctie bijkomende actieve biologische bestanddelen die de gezondheidstoestand van de verbruiker kan verbeteren of het risico op bepaalde ziekten kan doen dalen. Deze bestanddelen kunnen in de voeding op natuurlijke wijze aanwezig zijn of erin toegevoegd worden.
Het concept is in de jaren ’80 uitgevonden in Japan. In die periode werd het voor de Japanse wetenschappers van cruciaal belang om de levenskwaliteit van de verouderende bevolking te verbeteren zonder meerkost voor de openbare gezondheid. De wetenschappers hebben zich dus toegespitst op de voeding en op haar invloed op de levenskwaliteit.
U verbruikt elke dag functionele voedingsmiddelen zonder het te beseffen!
Sommige natuurlijke voedingsstoffen zijn eigenlijk al functionele voedingsmiddelen. Voedingsproducten die dagelijks geconsummeerd worden, bevatten reeds op natuurlijke wijze eigenschappen die de gezondheid bevorderen of de risico’s op bepaalde pathologieën doen afnemen. Ze kunnen dus reeds beschouwd worden als functionele voedingsmiddelen.
Enkele voorbeelden
Het is wetenschappelijk bewezen dat look de bloedsomloop bevordert. Groene thee bevordert de verwijdering van giftige stoffen. Veenbessensap vermindert het risico op infectie van de urinewegen. Vis is rijk aan Omega 3, een bestanddeel dat goed is voor het geheugen en voor het aderstelsel. En wanneer u zich “depri” voelt, zal u graag uw toevlucht nemen tot een stukje chocolade, dit uitgerekend omdat de cacaoboon helpt om depressie te bestrijden.
En zo kan men nog lang doorgaan…
De functionele voedingsmiddelen van de agro-industrie.
Industriële functionele voedingsmiddelen zijn voedingsproducten die gewijzigd werden om hun eigenschappen te verbeteren. Ze zijn terug te vinden in alle soorten traditionele voedingswaren: yoghurt, drank, margarine, …
Doorgaans worden er 4 transformatiemethodes toegepast:
- De verwijdering/vermindering van een negatief bestanddeel, zoals bvb. zout;
- De verhoging van de concentratie van een natuurlijk bestanddeel, zoals bvb. in yoghurt met een hoog calciumgehalte;
- De toevoeging van een vreemd bestanddeel, zoals fytosterol, wat de slechte cholesterol doet dalen;
- De wijziging van kweekmethodes, zoals bvb. de toevoeging van visolie in de voeding van kippen om eieren te bekomen die verrijkt zijn aan Omega 3.
Zijn functionele voedingsmiddelen gevaarlijk voor de gezondheid?
Er bestaat geen bewijs van enig gevaar of risico voor de gezondheid.
Maar volgens sommige bronnen zou de inname van functionele voedingsmiddelen de interactie tussen bepaalde voedingsstoffen en sommige geneesmiddelen beïnvloeden (bvb de toename van calcium zou de efficiëntie van bepaalde behandelingen kunnen afremmen). Anderzijds zou een afhankelijkheid van sommige voedingsstoffen de stofwisseling kunnen ontregelen wanneer men de inname van het betrokken functioneel voedingsmiddel stopt.
Het mag gezegd worden: functionele voedingsmiddelen zijn vooral een interessante marketingtool voor de agro-industrie die hierdoor een hogere verkoopprijs kan aanrekenen. Aangezien de markt onderworpen is aan regels en wetgevingen die tot doel hebben de consument te beschermen, zal de toevoeging van “gezondheidsbevorderlijke voedingsstoffen” slechts worden toegelaten mits wetenschappelijke bewijzen. Anders gezegd: wat u op de verpakking van dergelijke producten leest, zal over het algemeen waar zijn.
Als er ergens een “gevaar” dreigt, zal dit eerder slaan op het bedrag van uw kasticket aan de kassa!
Zijn ze efficiënt?
Industriële functionele voedingsstoffen zouden vooral nuttig zijn voor risico’s gelinkt aan hart – en vaataandoeningen, problemen van het darmstelsel of van de beenderen. Ze zouden ook de immuniteit kunnen bevorderen en sommige tekorten compenseren.
Verbruikers voor wie dergelijke producten het meest nuttig zijn, zijn vegetariërs of veganisten, of voorstanders van andere gelijkaardige voedingsdiëten, oudere personen, zuigelingen, zwangere vrouwen, sportlui…
En voor de anderen?
Over het algemeen volstaat een gezonde en evenwichtige voeding om zich van alle essentiële en specifieke voedingsstoffen te voorzien die noodzakelijk zijn voor een goede gezondheid. Deze voedingsstoffen zijn op natuurlijke wijze aanwezig in de dagelijkse voeding.
Conclusie
Functionele voedingsmiddelen zijn niet gevaarlijk. Ze kunnen voor sommige type verbruikers nuttig zijn. Hun consumptie moet echter plaatsvinden in het kader van een dagelijkse gezonde, gevarieerde en evenwichtige voeding.
