Slaperige autobestuurders veroorzaken een groot aantal verkeersongevallen en dit niet enkel gedurende  de lange trajecten van de vakantievertrekken of van de terugkeer, maar ook in het dagelijkse leven.
In dit artikel geven wij enkele nuttige tips en info over volgende punten: 

• Hoe vermijdt men om in slaap te vallen achter het stuur?
• Welke “trucs om wakker te blijven” werken niet?
• Wat zijn mogelijke oorzaken van de slaperigheid (de symptomen)?

Slaperig achter het stuur

Enkele angstaanjagende cijfers

1/20 : Volgens een onderzoek van het Vias-instituut van 2018 wordt 1 autorit op 20 afgelegd door een bestuurder die slaperig achter het stuur zit. Het is weinig waarschijnlijk dat de cijfers intussen beter geworden zijn.

 1/3 : In slaap vallen tijdens het rijden zou de oorzaak zijn van één derde van het aantal zware of dodelijke verkeersongevallen.

2/3 : Twee derde van de ondervraagde personen in verschillende peilingen bekent reeds gereden te hebben in een slaperige toestand. 

Hoe bestrijdt men de slaperigheid achter het stuur?

• Vertrek niet voor een lange autorit indien u zich moe of uitgeput voelt. Veel vakantiegangers vertrekken op het einde van een lange werkdag. Dit is echt geen goed idee! 
• Tracht het gevoel van slaperigheid niet te allen prijze tegen te gaan, zelfs (en vooral) indien u nog maar enkele kilometers voor de boeg hebt. De laatste kilometers zijn de gevaarlijkste. Las een pauze in. 
• Stop om de 2 uur en rust even uit (een kleine “siësta” van 15 à 20 minuten volstaat, anders riskeert u in een diepe slaapfase te vallen). 
• Tracht een regelmatige en voldoende slaapcyclus in acht te nemen (8u) voordat u een lange rit aflegt. 
• Vermijd sommige tijdstippen (van 13u tot 15u en van 2u tot 5u) indien u een lange rit moet afleggen. 
• Zet de temperatuur in de wagen niet te hoog.
• Verminder de lichtintensiteit van uw dashboard om uw ogen minder snel te vermoeien. 
• Langdurig rijden op een slecht verlichte of onverlichte baan is heel vermoeiend, vooral wanneer men regelmatig verblind wordt door het tegemoetkomend verkeer. 
• Indien u met meerdere chauffeurs bent, wissel regelmatig af van autobestuurder.
• Indien u regelmatig een slaperig gevoel hebt tijdens het rijden, spreekt u hier best over met uw geneesheer. Misschien hebt u een slaapstoornis of neemt u medicatie in die de slaperiheid in de hand werkt.
  Nota: Opgelet, want een persoon die aan slaapapneu lijdt, kan “rijongeschikt” worden verklaard.

Valse remedies

• Met de ogen knipperen en “wachten tot het voorbijgaat”: dit zal niet werken want uw slaapproces (in de hersenen) is reeds geactiveerd. 
• Koffie drinken of een energiedrank nuttigen zal slechts een zeer tijdelijk effect hebben. 
• Met open vensters rijden.
• De radio luider zetten of naar luide muziek luisteren. 
• Sneller rijden (dit zal u enkel maar sneller vermoeien). 
• Met een medepassagier rijden die even vermoeid is als uzelf (en die dus ook in slaap dreigt te vallen). Ideaal is om een wakkere medepassagier te hebben die gedurende de reis met u in gesprek kan blijven.

De symptomen van de slaperigheid achter het stuur

• Zware oogleden, pikkende ogen
• Meermaals geeuwen
• Gebrek of verlies van de concentratie
• Microslaapjes (korte slaapjes van enkele seconden)
• Controleverlies van het voertuig (snelheid, rijtraject, manœuvres, reflexen, … die niet onder controle zijn)

De oorzaken

• Een waakperiode van meer dan 17 opeenvolgende uren. Een dergelijke toestand komt overeen met een alcoholgehalte in het bloed van ca. 0,5 g.
• Onvoldoende slaap (afhankelijk van individuele noden, heeft een persoon doorgaans meer dan 6 of meer dan 8 uren slaap nodig).
• Een onregelmatige slaapcyclus .
• Onregelmatige werkuren.
• Slaapstoornissen (waaronder slaapapneu).
• De inname van geneesmiddelen  (lees aandachtig de bijsluiter om de neveneffecten te kennen).
• Een lange rit op eentonige wegen (het risico op slaperigheid stijgt na 60 km).
• Rijden tijdens zijn natuurlijke rustperiodes (bioritme).
• Alcoholverbruik of “zware” maaltijden. De inname van alcohol tijdens de maaltijd (een glas bier of een glas wijn) kan de slaperigheid ook in de hand werken.
• Drugsgebruik.
• … en natuurlijk ook de combinatie van hierboven genoemde oorzaken. 

En tenslotte:

Slaperig zijn of in slaap vallen achter het stuur is niet alleen een risico bij lange afstanden (vakantie), maar kan even goed optreden bij een kortere en regelmatigere ritten zoals de woon- en werkverplaatsingen.

Vergeet niet dat onoplettentheid te wijten aan slaperigheid achter het stuur zowel uw veiligheid, als die van de inzittenden én van de andere weggebruikers in gevaar kan brengen!

Lees ook: “Hoe reageren bij een verkeersongeval?”

Eerste publicatie: 11/2015 - Update: 07/2025