Sinds enkele jaren is de dengue, ook knokkelkoorts genoemd, in opmars in talrijke regio’s van de wereld. Elk jaar maakt de ziekte alsmaar meer slachtoffers onder de lokale bevolking en de buitenlandse toeristen.
Alleen al in de zomer van 2019 heeft Europ Assistance meer dan een tiental dossiers geopend voor (vermoedelijke of bewezen) gevallen van denguekoorts, met name in Cambodja, Laos, Sri Lanka, Vietnam en de Filippijnen. 

Wat is de knokkelkoorts precies? En hoe kan men zich beschermen?

Het knokkelkoortsvirus

Knokkelkoorts (of dengue) is een virusinfectie die wordt overgedragen door de beet van muggen van het geslacht Aedes. Deze muggen (vrouwtjes) zijn ook vectoren van het chikungunyavirus, gele koorts en Zika. Ze kunnen ook malaria (paludisme) overdragen.

De meest getroffen landen

Denguekoorts treft vooral tropische landen. Muggen die de ziekte verspreiden gedijen het best in welbepaalde omstandigheden, zoals in gebieden met voldoende regenval, hoge temperaturen en in een verstedelijkte omgeving.
Sinds de jaren 2000 zijn de meeste gevallen geregistreerd in Azië (waaronder China, India, Maleisië, enz.) en op het Amerikaanse continent (waaronder de Verenigde Staten, Midden-Amerika en Brazilië). In de afgelopen jaren hebben landen in de Stille Oceaan (waaronder de Filippijnen) een toename van de ziekte gekend. Hetzelfde geldt voor Burkina Faso. Onlangs heeft de WHO gemeld dat sommige Europese landen ook het risico lopen op een uitbraak van deze ziekte. Er kan dus gesteld worden dat de ziekte een risico inhoudt in veel regio’s op alle continenten.

In het algemeen is knokkelkoorts de tweede meest gediagnosticeerde oorzaak van koorts na malaria.

Overgedragen door muggen

Muggen die het denguevirus overdragen, zijn vooral overdag actief (maar ook bij zonsopgang en zonsondergang). Een enkele vrouwelijke mug kan meerdere mensen achtereenvolgens besmetten. Deze muggen zijn zeer resistent en passen zich gemakkelijk aan elke omgeving aan en zelfs aan temperaturen lager dan 0°C.

Symptomen van knokkelkoorts

Na een incubatietijd van 3 tot 12 dagen, vertoont de getroffen persoon griepachtige symptomen (hoofdpijn, koorts (40°C), gewrichts- of spierpijn) met of zonder huiduitslag (rode vlekken op het lichaam) en conjunctivitis (rode ogen). In sommige gevallen kan de besmette persoon buikpijn hebben en last hebben van braken en diarree. Andere, ernstigere gevallen veroorzaken neurologische problemen of bloedingen (hemorragische koorts). De symptomen duren meestal 2 tot 7 dagen.
Knokkelkoorts wordt beschouwd als een ernstige ziekte en vereist een medische opvolging (vaak ook een ziekenhuisopname). De geregistreerde sterfgevallen hebben vooral betrekking tot de jonge kinderen (in deze leeftijdsgroep loopt de sterfte op tot ± 2,5% van de gevallen).

De behandeling

In de overgrote meerderheid van de gevallen verdwijnen de symptomen (behandeld als griep) na enkele dagen. Als u de hierboven beschreven symptomen ervaart, raadpleeg dan zo snel mogelijk een arts of een medisch centrum en neem nadien onmiddellijk contact op met uw bijstandsverlener.

Hoe beschermt men zich?

Op dit moment is er geen specifieke behandeling voor de ziekte, al hebben onderzoekers van de KULeuven in oktober 2021 aangekondigd heel dicht te staan bij de ontwikkeling van een geneesmiddel.
De beste bescherming is preventief, in de vorm van een vaccin en beschermende maatregelen tegen muggenbeten.

In 2015-2016 werd een eerste dengue-koortsvaccin ontwikkeld. Het wordt voornamelijk toegediend aan risicopopulaties in de betrokken gebieden.

De beste vorm van bescherming blijft dus het vermijden van muggenbeten

• Draag kleding die het lichaam bedekt (lange mouwen en lange broeken) en vermijd het dragen van donkere kleuren of kleding die te glanzend is, omdat deze insecten aantrekken. Bescherm ook de enkels en voeten
• Gebruik een muggenwerend product op onbeschermde lichaamsdelen. Vraag uw apotheker om advies.
• Als u een zonnebrandcrème en een muggenwerend middel gebruikt, breng dan eerst de zonnebrandcrème aan, laat het werken zodat het de huid doordringt (20 tot 30 min.) en breng vervolgens de muggenzalf aan.
• Gebruik muskietennetten om te voorkomen dat muggen het huis binnenkomen en plaats een muskietennet rond het bed (sluit alle openingen en schuif de uiteinden van het net onder de matras).
• Gebruik indien nodig sprays of insecticiden, maar zorg er ook voor er zelf geen nadeel van te ondervinden. Hou er rekening mee dat elektrische apparaten, diffusors en ultrasone zenders slechts een relatief en tijdelijk effect hebben. Als u met kinderen reist, neem dan contact op met uw arts (of apotheker) om na te gaan welke afweermiddelen u kunt gebruiken.

Lees ook 
– Reizen en vaccinaties: wat zijn de verplichtingen?

– Hoe kan men malaria vermijden?

– Het zikavirus

Nuttige links

– Instituut voor tropische geneeskunde

– WHO