Wat valt er eigenlijk onder de noemer van verkeersagressie? Hoe kan je het voorkomen en, als het zich voordoet, hoe reageer je daar best op?
Onze blogger Alain Dierckx zoekt het uit:

Wat is verkeersagressie?

Verkeersagressie is van alle tijden. Hoewel in stijgende lijn, blijkt het aantal gevallen van verkeersagressie op het eerste zicht ondanks alles mee te vallen. Dit komt o.a. omdat er niet altijd aangifte van gedaan wordt.

Voor sommige bestuurders wordt verkeersagressie uitgelokt door irritant gedrag in het verkeer. Velen ergeren zich aan bumperkleven, aan bestuurders die bellen achter het stuur of die veel te langzaam rijden. Voor anderen gaat het dan meer om een bewust agressief rijgedrag waarbij andere bestuurders of omstaanders in gevaar worden gebracht. Ook opzettelijke overtredingen, bij niet toegelaten inhaalmaneuvers bijvoorbeeld, worden ermee in verband gebracht.
Gevallen waarbij één of meerdere personen hun voertuig verlaten, elkaar uitschelden en met elkaar (bijna) op de vuist gaan, zijn dan weer de meest voorkomende gevallen van fysieke verkeersagressie.
Dit gebeurt ook vaker wanneer men betrokken is in een verkeersongeval.
Lees in dit verband het artikel: Hoe reageren bij een verkeersongeval?

Steeds meer ergernis achter het stuur

Het aantal gevallen van verkeersagressie in Brussel verdubbelde in 2019 ten opzichte van twee jaar daarvoor. 72% van de Brusselaars verklaarde reeds het slachtoffer geweest te zijn van een vorm van verkeersagressie. Voor Vlamingen bedroeg dat cijfer in 2019 zowat 48% en voor Walen 67%.

Vormen van verkeersagressie

De moderne wereld heeft ertoe geleid dat wij met z’n allen heel reactief – en soms irrationeel – geworden zijn. Talrijke autobestuurders uiten hun irritatie t.o.v. de andere weggebruikers en lokken hiermee dan weer zelf verkeersagressie uit. Uit een onderzoek van Vias (het vroegere Instituut voor Verkeersveiligheid) in 2019 blijkt het volgende:

63% toetert om zijn ongenoegen te uiten;
59% vloekt tegen een andere bestuurder;
33% bekent soms aan bumperkleven te doen;
15% stapt uit de auto om de confrontatie aan te gaan.

Anderzijds belt 21% van de ondervraagden soms al rijdend met de gsm in de hand en leest 33% soms zijn berichten of e-mails achter het stuur, wat dan weer tot ergernis leidt bij de andere weggebruikers. Bovendien leidt dit de autobestuurder af, wat tot heel gevaarlijke situaties kan leiden.
Lees in dit verband het artikel: Een gsm achter het stuur: levensgevaarlijk.

Mogelijke oorzaken van verkeersagressie

Het onaangepaste gedrag van bepaalde chauffeurs leidt gegarandeerd tot frustratie en boosheid van de andere bestuurders. Dat gedrag kan meestal te wijten zijn aan haast en tijdsgebrek. Een autobestuurder voelt zich ook gemakkelijk de meerdere in het verkeer en ongenaakbaar t.o.v. de andere weggebruikers. Ook structurele vertragingen die opgelopen worden door de files en het langzaam vorderend verkeer kunnen aan de basis van verkeersagressie liggen.

Het feit dat autobestuurders niet langer overal het monopolie hebben over de openbare weg speelt een belangrijke rol. Er is namelijk een duidelijke trend om koning auto van zijn troon te halen: er worden minder parkeerplekken voorzien en er komen meer en meer fietsstraten, autoluwe en autovrije straten. De snelheid wordt in stedelijke gebieden aanzienlijk beperkt. Dit wekt ergernis op bij vele bestuurders. De verschillende types weggebruikers worden gedwongen tot het delen van de openbare weg waarbij onderling respect en aandacht voor de verkeersregels moeten primeren. Zo ook is het voor autobestuurders soms moeilijk te aanvaarden om in de files door motorrijders te worden ingehaald.

Niet alle vormen van verkeersagressie worden uitgelokt door autobestuurders. Vele fietsers (en voetgangers) houden zich ook niet aan de regels of hebben een roekeloos of onaangepast (rij)gedrag.
Lees in dit verband het artikel: Fietsongevallen, niet altijd de fout van een ander

Hoe kunnen we verkeersagressie vermijden?

Als we ons gedrag achter het stuur aanpassen door hoffelijker te zijn en begrip op te brengen voor andere bestuurders en als we de verkeersregels respecteren, komen we al een heel eind verder. Door onaangepast gedrag te vermijden, kunnen we ook de andere (zwakke) weggebruikers beter beschermen.
Van de overheid mogen we dan weer verwachten dat ze zorgt voor veiligere fietspaden en overal een eenduidige en veilige weginfrastructuur. Plegers van verkeersagressie ook moeten doortastend aangepakt worden en passend gesanctioneerd worden.

Enkele tips om niet in de val te lopen van verkeersagressie

Respecteer zelf altijd de verkeersregels.
Probeer het verschil te zien tussen een fout van een andere, misschien verstrooide bestuurder, en een opzettelijke overtreding of een agressief maneuver.
Reageer niet op bumperkleven door opzettelijk in de remmen te gaan.
Rij proactief. Hou steeds voldoende afstand zodat je kan reageren op onverwachte of opzettelijke overtredingen.
Tracht altijd kalm te blijven, negeer de agressieve bestuurder en ga niet in op scheldpartijen.
Open nooit de ramen of deuren van je voertuig om aan een verkeersagressie deel te nemen en stap niet uit.
Als je zelf een fout hebt gemaakt waardoor de andere bestuurder boos is, geef dat dan toe, zo haal je de lont uit het kruitvat.
Word je toch bevangen door een plotse agressieve opwelling omwille van het rijgedrag van een ander? Probeer je dan in te tomen en de zaak te relativeren. Denk aan de mensen die je dierbaar zijn en die van je verwachten dat je veilig en wel thuis komt.

Ben je toch het slachtoffer van verkeersagressie?

Bel het noodnummer 101 of 112 als er sprake is van een acute agressie.
Vraag andere bestuurders of omstaanders of ze willen getuigen over het incident.
Doe aangifte van een ernstig geval van verkeersagressie in een politiekantoor. Deze aangifte leidt tot een proces verbaal en kan eventueel noodzakelijk zijn voor de vergoeding van eventuele schade door je verzekeringsmaatschappij.