Zelfrijdende voertuigen, de wagens van de toekomst?

Regelmatig verschijnen er berichten in de media over experimenten met zelfrijdende voertuigen. Tesla is op dat vlak de grote pionier maar andere automerken zijn ook bezig met de ontwikkeling van geheel autonoom rijdende voertuigen. Hoever staat het vandaag met die nieuwe technologie en wie is er eigenlijk aansprakelijk als er iets misgaat? Onze blogger Alain Dierckx licht voor ons een tipje van de sluier.

Wat zijn zelfrijdende voertuigen?

SAE International, een wereldwijde en toonaangevende vereniging van meer dan 128.000 ingenieurs onderscheidt zes niveaus van autonoom rijden:

• Niveau 0: De bestuurder heeft volledige controle over het voertuig (geen autonomie).
• Niveau 1: De bestuurder heeft volledige controle over het voertuig maar wordt ondersteund door eenvoudige hulpsystemen zoals bijvoorbeeld een cruise control.
• Niveau 2: De auto kan zelfstandig sturen, versnellen en remmen, maar de bestuurder moet altijd alert blijven en direct kunnen ingrijpen (semi-autonoom rijden).
• Niveau 3: De auto kan zichzelf volledig besturen in bepaalde situaties, maar de bestuurder moet altijd alert en beschikbaar blijven om het over te nemen (voorwaardelijk autonoom).
• Niveau 4: De auto kan volledig autonoom rijden onder specifieke omstandigheden (bijvoorbeeld binnen bepaalde zones), zonder tussenkomst van de bestuurder.
• Niveau 5: De auto kan overal en onder alle omstandigheden rijden zonder enige tussenkomst van de mens (volledige autonomie).

Wat zijn de voordelen van zelfrijdende voertuigen?

Veiligheid

Het aantal ongevallen daalt door het wegvallen van menselijke fouten, zoals afleiding of vermoeidheid. De geavanceerde sensoren en algoritmen ingebouwd in de voertuigen helpen om ongevallen te vermijden.

Efficiëntie en tijdwinst

Er is een betere doorstroming van het verkeer omdat zelfrijdende voertuigen voorspelbare rijpatronen aanhouden. Dit kan leiden tot minder files en kortere reistijden.

Toegankelijkheid

Zelfrijdende voertuigen zijn een oplossing voor mensen die niet kunnen rijden, zoals ouderen en mensen met een beperking.

Milieu

Autonoom rijdende voertuigen rijden efficiënter waardoor ze minder brandstof verbruiken en minder broeikasgassen uitstoten.

Kostenbesparing

De grootste besparingen situeren zich op het vlak van minder brandstofverbruik, lagere verzekeringspremies en minder kosten door ongevallen. De prijs van de software voor ‘autonoom rijden’ dient daartegen wel afgezet te worden.

Wat zegt de wet in België?

In België is sinds 2022 het gebruik van zelfrijdende voertuigen toegestaan op niveau 3, wat betekent dat de bestuurder het stuur los kan laten, maar altijd nog alert moet zijn en de situatie in de gaten moet houden.

Verder bestaat er nog geen specifieke wetgeving over autonoom rijdende voertuigen. Het is nog onduidelijk wie aansprakelijk is als het mis gaat: de fabrikant, de eigenaar, de wegbeheerder of de ontwikkelaar van de software?

De overheid kijkt naar Europa om het initiatief te nemen voor een globale wetgeving.

Wat kosten zelfrijdende voertuigen?

Zelfrijdende voertuigen zijn duurder dan de traditionele modellen. Dat komt door de kostprijs van de ingebouwde gesofisticeerde technologie, de slimme sensoren en de camera’s. De prijzen variëren van merk tot merk en de meerprijs loopt op naargelang het niveau van autonomie. Het gaat alleszins om duizenden euro’s supplement. Meestal worden eerst de ‘premium’ modellen van het automerk ermee uitgerust

Waarom is de verkeersinfrastructuur belangrijk voor zelfrijdende voertuigen?

• Wegmarkeringen, verkeerslichten en verkeersborden dienen volledig in orde te zijn (zichtbaar, leesbaar en sensorvriendelijk) zodat de software van de zelfrijdende voertuigen op een optimale manier kan reageren.
• Aparte rijstroken voor autonoom rijdende voertuigen leiden tot een betere doorstroming van het verkeer.
• Aangepaste verkeersinfrastructuur die in staat is om te communiceren met de zelfrijdende voertuigen leidt tot meer efficiëntie in het verkeer.

In België is de huidige verkeersinfrastructuur niet optimaal omwille van de complexe kruispunten, de smalle straten en verkeersborden die niet altijd leesbaar zijn en soms zelfs niet zichtbaar zijn door begroeiing en dergelijke.

Welke autonoom rijdende voertuigen zullen gemaakt worden?

Naast personenwagens worden ook andere types van zelfrijdende voertuigen ontwikkeld:

• Taxi’s: Tesla deelt mee dat ze binnenkort de Cybercab zullen uitbrengen, een taxi zonder stuur of pedalen.
• Industriële voertuigen: Kumatech ontwikkelt zelfrijdende vorkheftrucks en palletwagens.
• Vrachtwagens: Verschillende merken testen momenteel autonoom rijdende vrachtwagens. Ook ‘Truck Platooning’ wordt getest: meerdere zelfrijdende vrachtwagens die in colonne rijden met een minimale onderlinge afstand.
• Autobussen: In Terhills, een toeristische belevingssite, rijden shuttles volledig autonoom zonder begeleider. Deze shuttles verplaatsen de bezoekers tussen verschillende attracties op de site.
  Op de luchthaven van Zaventem loopt er een proefproject met zelfrijdende elektrische bussen en ook Volvo is bezig met een project.