Periodes van droogte, hittegolven, natuurbranden, watertekorten, extreme weersomstandigheden, orkanen,… We worden steeds vaker geconfronteerd met natuurlijke risico’s die onze reizen of vakanties drastisch kunnen verstoren. De afgelopen jaren hebben we een aanzienlijke toename gezien van extreme natuurlijke verschijnselen overal ter wereld. Vaak zijn ze gerelateerd aan de klimaatverandering.

Wat zijn deze natuurlijke risico’s?
Hoe kunt u zich als reiziger voorbereiden en beschermen?
Hoe reageren toeristische bestemmingen hierop?

De meest voorkomende natuurlijke risico’s

1. Hittegolven en extreme temperaturen

Hittegolven, gekenmerkt door abnormaal hoge temperaturen gedurende lange periodes, komen steeds vaker voor in veel toeristische gebieden. Deze extreme hittegolven kunnen niet alleen reizen bemoeilijken, maar ook ernstige gezondheidsrisico’s met zich meebrengen voor reizigers, vooral ouderen, kinderen en mensen met bestaande medische aandoeningen. Bestemmingen die ooit bekend stonden om hun gematigde klimaat kunnen voortaan geconfronteerd worden met recordtemperaturen die de veiligheid en het welzijn van bezoekers in gevaar brengen.

De afgelopen jaren heeft Europa ongekende hittegolven meegemaakt die geleid hebben tot oncomfortabele of gevaarlijke omstandigheden voor onvoorbereide of kwetsbare reizigers. Bijvoorbeeld, steden als Parijs, Londen of Praag hebben recordtemperaturen geregistreerd die soms 40 graden Celsius gedurende meerdere opeenvolgende dagen overstegen.

2. Natuurbranden en verwoestingen van het milieu

Bosbranden of natuurbranden zijn helaas een risico geworden in heel wat toeristische bestemmingen. Soms worden hierdoor kwetsbare ecosystemen vernietigd, wordt de biodiversiteit bedreigd en komen mensenlevens in gevaar. Sommige groene regio’s kunnen worden verwoest door onbeheersbare vlammen, wat directe risico’s voor reizigers met zich meebrengt en autoriteiten dwingt tot noodevacuaties. Naast de directe impact op reizigers laten deze branden vaak blijvende milieuschade achter, wat de natuurlijke schoonheid en het toeristische aantrekkingskracht van getroffen gebieden aantast.

Recente voorbeelden zijn de branden in Australië en Griekenland (Rhodos). Ook populaire en toeristische bestemmingen zoals Californië zijn getroffen door enorme branden, wat geleid heeft tot wegafsluitingen en noodevacuaties.

3. Watertekorten

Watertekorten zijn een groeiend probleem in veel toeristische bestemmingen, als gevolg van verschillende factoren zoals overconsumptie, klimaatverandering (uitputting van grondwater en gebrek aan regen) en slecht waterbeheer. Reizigers kunnen te maken krijgen met waterrantsoenering, onderbrekingen in de watervoorziening en slechte sanitaire omstandigheden, wat zowel hun comfort als veiligheid in gevaar kan brengen. Bovendien kunnen de druk die massatoerisme uitoefent op waterbronnen lokale problemen verergeren en conflicten veroorzaken met lokale gemeenschappen voor de toegang tot deze vitale bron.

Waterschaarste is een alarmerende realiteit geworden in veel delen van de wereld, met name in populaire toeristische bestemmingen zoals Spanje en Griekenland. Overexploitatie van waterbronnen, gecombineerd met de effecten van klimaatverandering, heeft geleid tot situaties waarin drinkwater een kostbare en veel te schaarse hulpbron wordt. Reizigers moeten zich bewust zijn van deze realiteit.

4. Natuurrampen

Natuurrampen zijn grootschalige natuurlijke fenomenen die een hele regio, haar bevolking, infrastructuur en ecosysteem langdurig beïnvloeden, en bijgevolg ook een impact hebben op het toerisme. Sommige natuurrampen zijn onvoorspelbaar (bijvoorbeeld aardbevingen, tsunami’s, …), andere kunnen (deels) worden voorspeld en worden enige tijd van tevoren aangekondigd door lokale autoriteiten (bijvoorbeeld orkanen, vulkaanuitbarstingen, overstromingen, …) of zijn het gevolg van een lokaal natuurlijk fenomeen dat uitzonderlijke omvang heeft aangenomen (bijvoorbeeld een natuurbrand die zich over een hele regio verspreidt).
Als er een onmiddellijk risico wordt aangekondigd, verlaat dan het betreffende gebied. Als u slachtoffer bent, volg dan de adviezen op die u kunt vinden in het artikel “De juiste reflexen bij een natuurramp“. Volg altijd de waarschuwingen en respecteer de bevelen van de lokale autoriteiten.

Hoe kunt u als reiziger reageren op natuurlijke risico’s?

1. Zoek informatie op: Voordat u een reis naar een “risicogebied” boekt, informeer uzelf over de weersomstandigheden en potentiële natuurlijke risico’s van uw bestemming. Maar geen paniek: een regio die op een bepaald moment door een natuurlijk risico wordt getroffen, zal niet noodzakelijkerwijs hetzelfde lot ondergaan het volgende jaar.
   Kies een bestemming en klimaat rekening houdend met uw gezondheidstoestand en de gezondheidsomstandigheden van de mensen die met u meereizen (kinderen, ouderen).
2. Bereid u adequaat voor: Neem de juiste kleding en uitrusting mee om te kunnen omgaan met moeilijke of extreme weersomstandigheden. Zorg ervoor dat u toegang hebt tot drinkwater en weet wat u moet doen in geval van extreme situaties (bescherming tegen hittegolven, aanpassing van uw activiteiten aan de weersomstandigheden, naleving van regels en adviezen van lokale autoriteiten,…). Denk er ook aan om de meest kwetsbare mensen die met u meereizen, met name kinderen en ouderen, te beschermen. Vergeet ook uw huisdieren niet als ze met u meereizen.
3. Wees flexibel: Houd er rekening mee dat het weer snel kan veranderen en dat uw reisroute dienovereenkomstig kan moeten worden aangepast. Wees bereid om last-minute wijzigingen aan te brengen om uw veiligheid te waarborgen. Raadpleeg de reisadviezen van bevoegde autoriteiten en houd rekening met waarschuwingen en adviezen vóór en tijdens uw verblijf.
   In geval van een natuurramp, neem contact op met uw touroperator of indien nodig met het consulaat. Lees het artikel “De juiste reflexen bij een natuurramp“. Het legt ook de tussenkomst van de reisbijstand die zal optreden indien u een medisch probleem hebt.
4. Uw impact op het milieu: Wees u bewust van uw impact op het lokale milieu en neem verantwoordelijk gedrag aan om uw ecologische voetafdruk te minimaliseren. Vermijd verspilling van water en draag bij aan het behoud van natuurlijke hulpbronnen. Vermijd of beperk elke vorm van vervuiling.

Door passende voorzorgsmaatregelen te nemen en “gezond verstand” te gebruiken, kunt u de overlast van klimaatrisico’s tijdens uw verblijf minimaliseren en de potentiële gevaren voor uw veiligheid en welzijn verminderen.

Hoe reageren de betrokken landen of regio’s op natuurlijke risico’s?

Om het hoofd te bieden aan deze uitdagingen, stellen veel toeristische bestemmingen maatregelen in het werk de risico’s van natuurlijke risico’s te beperken. Dit kan omvatten:

– een duurzaam beheer van natuurlijke hulpbronnen;
– investering in milieuvriendelijke infrastructuur;
– de bewustmaking van de bevolking en reizigers over potentiële risico’s;
– specifieke regels of tijdelijke beperkingen van het gebruik van natuurlijke bronnen en voorraden in geval van schaarste;
– de ontwikkeling van noodplannen.

Op een veel grotere schaal en bovenop de lokale maatregelen, moet de strijd tegen klimaatverandering uiteraard ook wereldwijd worden gevoerd. Wij zijn dus allemaal betrokken partij!