Autolichten: wat zijn de regels?

Wanneer moet u uw kruislichten of dimlichten inschakelen?
Wat is het verschil met grootlichten of standlichten?
En vooral: wat zijn de wettelijke verplichtingen in de landen die u doorkruist tijdens uw reizen?
Deze gids van Europ Assistance legt het u allemaal uit!

Wat zijn kruislichten en waarvoor dienen ze?

Kruislichten (ook dimlichten genoemd) zijn de hoofdverlichting van het voertuig wanneer het zicht beperkt is. In tegenstelling tot standlichten, die enkel dienen om uw aanwezigheid aan te geven, verlichten kruislichten daadwerkelijk de weg voor u over een afstand van ongeveer 30 meter. Dankzij een lichtbundel die subtiel naar beneden is gericht, bent u er zeker van dat u andere bestuurders niet verblindt.

Kruislichten, grootlichten en standlichten

Er zijn drie soorten voorverlichting op een voertuig, elk met een specifieke functie:

• Standlichten (ook stadslichten genoemd): Dit zijn kleine lampen die enkel bedoeld zijn om uw aanwezigheid aan te geven, zonder de weg echt te verlichten. Hun bereik is slechts enkele meters;
• Kruislichten (ook dimlichten of dagrijlichten genoemd): Dit is de hoofdverlichting van het voertuig, naar beneden gericht om verblinding te voorkomen, met een bereik van ongeveer 30 meter. Ze zijn de standaard in bebouwde gebieden en bij slecht weer;
• Grootlichten: Ze bieden ze maximale verlichting met een bereik van minstens 100 meter. U mag ze enkel gebruiken op een vrije weg zonder tegenliggers, aangezien ze een sterk verblindend effect hebben.

Wanneer kruislichten gebruiken in België?

In België schrijft de wegcode het gebruik van kruislichten voor in verschillende specifieke situaties, met name ‘s nachts en bij beperkt zicht.
U moet uw kruislichten inschakelen:

• Tussen zonsondergang en zonsopgang, dus gedurende de hele nachtelijke periode;
• Bij onvoldoende zicht, wanneer u niet duidelijk tot op ongeveer 200 meter kunt zien;
• Bij moeilijke weersomstandigheden, zoals mist, hevige regen of sneeuwval;
• In tunnels, ook overdag en zelfs wanneer ze verlicht zijn.

Achtermistlichten zijn ook verplicht bij mist, sneeuwval die het zicht tot minder dan 100 meter beperkt, en bij hevige regen. Lees hier alles over het gebruik van de lichten bij mist.

Gebruik van kruislichten bij regenweer

Wanneer het regent of sneeuwt en het zicht minder dan 200 meter bedraagt, is het gebruik van kruislichten verplicht, zelfs overdag. Bij slecht weer of hevige regen verbeteren kruislichten niet alleen uw zicht, maar zorgen ze er ook voor dat andere weggebruikers u beter kunnen opmerken op de rijbaan.

Kruislichten voor motors: specifieke verplichtingen

Voor bestuurders van motors en tweewielige brom- of motorfietsen gelden in België nog strengere regels. Kruislichten zijn te allen tijde verplicht, zelfs overdag en bij mooi weer.

Deze maatregel is bedoeld om de zichtbaarheid van gemotoriseerde tweewielers te verbeteren, die bijzonder kwetsbaar zijn in het verkeer. De moderne modellen zijn trouwens uitgerust met kruislichten die automatisch aangaan bij het starten van de motor.

Mag men rijden met steeds ingeschakelde kruislichten?

Ja! Het is wettelijk toegestaan (en zelfs aanbevolen) om altijd met uw kruislichten aan te rijden, ook overdag. Verschillende Europese landen hebben deze praktijk zelfs verplicht gesteld.

Sinds februari 2011 zijn alle nieuwe voertuigen die in de Europese Unie worden verkocht, uitgerust met dagrijlichten die automatisch aangaan bij het starten. Deze lichten zijn minder krachtig dan kruislichten, maar feller dan standlichten, en verbeteren de zichtbaarheid van voertuigen overdag aanzienlijk zonder veel energie te verbruiken.

Dit zijn de voordelen van het permanent rijden met lichten aan:

• Betere zichtbaarheid van uw voertuig voor andere weggebruikers;
• Vermindering van het risico op ongevallen, vooral op kruispunten;
• Vooruitlopen op veranderingen in lichtomstandigheden (zoals bij het binnenrijden van een tunnel of schaduwrijke zones);
• Automatische naleving van wettelijke verplichtingen.

Moderne technologieën hebben de autoverlichting sterk doen evolueren. Zo detecteren adaptieve koplampen automatisch de lichtomstandigheden en passen ze uw verlichting hierop aan, wat zorgt voor extra comfort in het dagelijks gebruik. Sommige geavanceerde systemen kunnen zelfs automatisch schakelen tussen dagrijlichten en grootlichten, afhankelijk van de aanwezigheid van andere voertuigen.

Regelgeving inzake het gebruik van kruislichten in Europa

De Europese regelgeving is niet uniform wat betreft het gebruik van kruislichten.
In de Scandinavische landen (Noorwegen, Zweden, Finland, Denemarken, IJsland) is het verplicht om 24 uur per dag en het hele jaar door kruislichten of dagrijlichten te gebruiken.
Deze verplichting geldt ook in verschillende landen in Oost- en Centraal-Europa, zoals Polen, Estland, Letland, Litouwen, Tsjechië en Slovenië.

In Italië is het verplicht om overdag kruislichten te gebruiken op autosnelwegen en buiten de bebouwde kom.

In België, Frankrijk, Duitsland, Nederland en Oostenrijk is het gebruik van kruislichten overdag bij goed weer sterk aanbevolen, maar niet verplicht. Ze worden pas verplicht bij beperkt zicht (nacht, regen, mist, tunnels).

Volgens de Europese richtlijn 2008/89/EG moeten sinds februari 2011 alle nieuwe lichte voertuigen (personenwagens en kleine bestelwagens) die in de EU worden verkocht, verplicht uitgerust zijn met dagrijlichten (DRL) die automatisch aangaan bij het starten. Deze verplichting werd in augustus 2012 uitgebreid naar vrachtwagens, bussen en touringcars.

Gaat u op reis? Controleer dan zeker de verplichtingen van het land van bestemming. Het Europa-portaal van de Europese Unie biedt actuele informatie over de verkeersregels in elk lidstaat.

Vertrekt u met uw wagen naar het Verenigd Koninkrijk? Lees dan zeker ons artikel over links rijden en het gebruik van grootlichten in het VK door hier te klikken.

Welke boetes bij het niet naleven van de verplichtingen?

In België geldt rijden zonder kruislichten wanneer ze verplicht zijn als een overtreding van de derde graad. U riskeert een onmiddellijke boete van 174 euro.

Rijden met een defecte of verkeerd afgestelde koplamp is een overtreding van de eerste graad en kan bestraft worden met een boete van 58 euro.
(De bedragen zijn van toepassing op publicatiedatum van dit artikel.)

Enkele praktische tips 

1. Controleer regelmatig of uw autolichten goed werken

Een defecte dimlicht kan onopgemerkt blijven, vooral als de andere nog werkt. Controleer dus regelmatig de staat van uw lampen! Hier zijn enkele tips:

• Controleer al uw lichten en richtingaanwijzers minstens één keer per maand (bijvoorbeeld door voor een muur te parkeren);
• Reinig uw koplampen regelmatig voor optimale zichtbaarheid;
• Vervang lampen per paar om een gelijkmatige lichtintensiteit te behouden;
• Laat de afstelling van uw koplampen controleren tijdens het jaarlijks onderhoud.

2. Bereid uw buitenlandse reizen goed voor

Wanneer u naar het buitenland reist, neem dan de tijd om u te informeren over de lokale verkeersregels:

• Raadpleeg vóór vertrek de verkeersregels van het land van bestemming;
• Voorzie indien mogelijk een set reservelampen in uw voertuig.

Veelgestelde vragen over het gebruik van autoverlichting

Wat is het verschil tussen kruislichten en grootlichten?

Kruislichten verlichten de weg over ongeveer 30 meter, met een lichtbundel die naar beneden is gericht om andere bestuurders niet te verblinden. Grootlichten daarentegen verlichten veel verder (100 meter of meer) met een horizontale bundel, maar mogen enkel gebruikt worden op een vrije weg zonder tegenliggend verkeer.

Zijn kruislichten overdag verplicht in België?

Nee: overdag en bij goed weer zijn kruislichten in België niet verplicht voor auto’s. Ze worden echter wel verplicht zodra het zicht minder is dan 200 meter (regen, mist, sneeuw) of in tunnels, ook als die verlicht zijn. Voor motorfietsen en tweewielige bromfietsen zijn kruislichten altijd verplicht, dag en nacht.

Mag u permanent rijden met de kruislichten aan?

Absoluut, u mag 24 uur per dag rijden met uw kruislichten aan. Het wordt zelfs aanbevolen om uw zichtbaarheid te verbeteren. Sinds 2011 zijn nieuwe voertuigen uitgerust met automatische dagrijlichten die aangaan bij het starten.

Mag u ’s nachts standlichten gebruiken in plaats van kruislichten?

Nee, standlichten vervangen nooit kruislichten. Ze dienen enkel om zichtbaar te zijn, maar verlichten de weg onvoldoende. ’s Nachts of bij slecht zicht zijn kruislichten verplicht.
Mistlichten vooraan de wagen kunnen ook niet als vervangende kruislichten worden gebruikt.

Moet u uw kruislichten aanzetten als het regent?

Ja. Zodra regen het zicht beperkt tot minder dan 200 meter, moet u de kruislichten aanzetten, zelfs overdag. Deze verplichting verhoogt uw veiligheid én die van andere weggebruikers.

Zijn kruislichten verplicht in tunnels?

Ja, in België zoals in de meeste Europese landen zijn kruislichten verplicht in alle tunnels, zelfs als ze verlicht zijn en zelfs overdag.

Welke Europese landen verplichten kruislichten overdag?

Verschillende Scandinavische landen (Noorwegen, Zweden, Denemarken, IJsland), Oost-Europese landen (Polen, Estland, Letland, Litouwen, Tsjechië) en Slovenië verplichten het gebruik van kruislichten of dagrijlichten permanent, het hele jaar door. Italië vereist ze op autosnelwegen en buiten de bebouwde kom. Controleer vóór elke reis de regelgeving van uw bestemming!

Welke boete riskeert u in België bij niet-naleving van deze verplichtingen?

Rijden zonder kruislichten wanneer ze verplicht zijn, is een overtreding van de derde graad en wordt bestraft met een onmiddellijke boete van 174 euro. Rijden met een defecte koplamp is een overtreding van de eerste graad en leidt tot een boete van 58 euro.

Dekt uw reisverzekering defecte autolichten ?

Een defecte koplamp of autolicht leidt niet tot de immobilisatie van het voertuig. Het is dus aan de eigenaar (of de bestuurder) om zo snel mogelijk de defecte lamp te vervangen. Indien nodig kan de pechbijstand u informeren over garages van uw automerk.

Lees ook: De verkeersregels in het buitenland

Eerste publicatie: 06/2014 - Update: 10/2025