De ziekte van Lyme en de tekenencefalitis

Teken zijn niet alleen verantwoordelijk voor de verspreiding van de ziekte van Lyme, zoals in het artikel “Laat u niet bijten door teken” wordt uitgelegd. Zij kunnen ook drager zijn van een virus dat encefalitis (hersenvliesontsteking) veroorzaakt, ook TBE afgekort.

TBE is een infectie van het zenuwstelsel die kan worden overgedragen door de beet van een besmette teek.  Het betrokken virus behoort tot de familie van de gele koorts-virussen. Het verslag van het ECDC (Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding) geeft aan dat de ziekte zich van jaar tot jaar verspreidt en uitbreidt: in 2014 werden in Europa ongeveer 2000 gevallen geregistreerd, en meer dan 3000 in 2018. Ondertussen schommelen deze cijfers tussen 5.000 en 12.000 geregistreerde gevallen per jaar in Europa!

Personen die geïnfecteerd zijn door het TBE-virus kunnen tijdelijke symptomen vertonen zoals koorts, misselijkheid of hoofdpijn. Eén op de drie personen vertoont ernstige symptomen zoals verlamming, epilepsie, aandachtstoornis en soms coma. 10% loopt het risico op lange termijn om neurologische problemen te hebben waarvoor geen specifieke behandeling bestaat.

Endemische regio’s van de tekenencefalitis

TBE komt endemisch (of sporadisch) voor in regio’s van ten minste 20 Europese landen, waaronder ook België en onze buurlanden, en dit vanaf de lente tot het koude seizoen.

Drie nuttige vragen om de tekenencefalitis te voorkomen

1. Waar gaat u naartoe? Is uw bestemming een endemisch gebied? Gaat u op reis of op vakantie in natuurgebieden (bossen, weiden, parken of tuinen)?
2. Wanneer vertrekt u? Het risico op besmetting neemt toe van het vroege voorjaar tot het late najaar, een periode die ook de feestdagen omvat
3. Welke activiteiten gaat u beoefenen? Buitenactiviteiten in beboste of met hoge grassen begroeide gebieden (wandelen, tuinieren, kamperen, vissen, golfen, …) zijn bijzonder riskant.

Het bedrijf Pfizer heeft een tool ontwikkeld gemaakt om u te helpen het risico te berekenen:

De bescherming

Naast de klassieke bescherming zoals het dragen van geschikte kleding (lange broek, T-shirt, lange mouwen, hoge schoenen en hoge sokken) en het controleren van uw lichaam na eventuele blootstelling, kunt u be bescherming eventueel aanvullen met het gebruik van een anti-teekspray.

Laat u vaccineren tegen de tekenencefalitis

Maar de meest radicale manier is de vaccinatie. Let echter op: om doeltreffend te zijn, moet de vaccinatie 1 maand vóór de blootstelling aan het risico plaatsvinden!
De vaccinatie is de meest effectieve  preventie die TBE kan helpen voorkomen. Ze wordt door de Hoge Gezondheidsraad aanbevolen voor personen die tijdens het actieve tekenseizoen in risicogebieden activiteiten in de openlucht doen. Vaccinatie tegen TBE geeft een globale werkzaamheid van 96 tot 99% bij regelmatig gevaccineerde mensen. We raden dus aan om de website van het Instituut voor Tropische Geneeskunde (www.wanda.be) te raadplegen of erover te praten met uw arts als u van plan bent om naar een gebied te reizen dat als risicogebied is geïdentificeerd.

Wat u waarschijnlijk (nog) niet weet

Volgens de gezondheidsspecialisten van het bedrijf Pfizer zijn dit 5 weetjes over de teken die u misschien nog onbekend zijn:

1. Een tekenbeet is niet onmiddellijk merkbaar omdat hij geen pijn doet: het speeksel van de teek heeft een verdovend effect dankzij een bioactief antistollingsmiddel, een lokaal verdovingsmiddel en ontstekingsremmende stoffen.
2. Het tekenseizoen duurt langer: de ideale bodemtemperatuur voor teken ligt tussen 6 en 25°C. De opwarming van het klimaat verlengt dus hun actieve seizoen (momenteel van maart tot oktober).
3. Teken zijn goede vectoren voor virussen, eenmaal geïnfecteerd dragen teken het virus levenslang met zich mee.
4. Het TBE-virus circuleert in België al enkele jaren bij everzwijnen, herten en runderen.
5. Directe overdracht: het virus dat verantwoordelijk is voor tekenencefalitis komt direct na de tekenbeet ons lichaam binnen.

Nuttige links:

• Laat u niet bijten door teken
• www.tekenvaccinatie.be
• www.sciensano.be/nl/gezondheidsonderwerpen
• www.wanda.be

Klik hier voor een handige cheklist

Artikel geschreven in samenwerking met Pfizer.