Tom de Dorlodot, heeft, als bekende paraglider en avonturier, het geluk gehad tijdens zijn vele reizen om regelmatig in contact te komen met wilde dieren.
Hij deelt zijn ervaringen en tips met diegenen die avontuurlijke reizen willen combineren met de ontdekking van de wilde fauna.

Avontuurlijke reizen en ontdekking van de natuur:
respecteer het evenwicht

De ecologische toestand van onze planeet maakt het belang van natuurbehoud en dierenbescherming steeds groter. De behoefte om wilde dieren te zien is ook groot: veel reizigers besteden een deel van hun reis of zelfs hun hele reis om zo dicht mogelijk bij de natuur en de plaatselijke fauna te zijn.

Tijdens elk van mijn reizen zijn mijn (al dan niet toevallige) ontmoetingen met wilde dieren altijd bijzonder en magisch geweest. Gaande van de kleinste insecten tot de meest majestueuze walvissen, het is van essentieel belang hun omgeving te respecteren en hen de kans te geven om spontaan naar ons toe te laten komen. Hier geef ik je enkele goede tips, steunende op mijn ervaringen, om jezelf én de dieren te beschermen en een onuitwisbare herinnering te bewaren aan je reis.

Oog in oog met een haai

Een duik nabij de Tuamotu-archipel heeft mij ooit doodsbang gemaakt. Twee zwartpunthaaien hadden bijna mijn hand in hun greep terwijl ik de papegaaivis vasthield die we van plan waren om die dag met de crew op te eten. Later vernam ik dat de haaien in dit gebied welig tieren. Ze zijn gewend aan de aanwezigheid van de vissers, en komen tevoorschijn zodra zij het geluid van een harpoen horen om de pas gevangen vis te grijpen.

Ik had er dus beter aan gedaan mij vooraf te informeren. Zo had ik dit hachelijke avontuur kunnen voorkomen bij het ontdekken van de sublieme koraalriffen van Polynesië.

De kwetsbaarheid van de koraalriffen

Bovendien moet bij een duiktocht als deze rekening worden gehouden met de kwetsbaarheid van het koraal. Koraalriffen ontwikkelen zich enorm traag en zijn heel kwetsbaar.

Menselijke activiteiten, zoals snorkelen of varen, kunnen ernstige schade toebrengen aan deze natuurlijke biotoop. Het is onze plicht om ze te beschermen. Raak daarom geen koraal en zijn bewoners aan en stap er niet op. Zo word je ook niet gebeten door zee-egels of andere taaie diertjes die er in schuilen.

Hoe bescherm je jezelf?

Denk eraan jezelf te beschermen tijdens je reis.

• Gebruik natuurlijke afweermiddelen tegen insectenbeten (bijvoorbeeld het gamma Puressentiel bevat geen enkel neurotoxisch afweermiddel. De doeltreffendheid komt van het belangrijkste actieve bestanddeel: essentiële olie van citroen-eucalyptus). Bescherm jezelf tegen beten of steken door je bed (of slaapzak) te controleren voordat je erin kruipt.
  Lees in dit verband ook : Bedwantsen veroveren de wereld
• Om ongemakken te voorkomen, moet je te allen tijde vermijden voedsel bij je te hebben en vooral de dieren te voederen. Eten geven aan wilde dieren kan hen te afhankelijk maken van de mens en hen ziek maken.
• De stress die de dieren ondervinden bij het zien (of ruiken) van een mens kan een storend element zijn in hun voedings- en voortplantingscycli. Daarom is het aanbevolen om voldoende afstand te bewaren, of je nu te voet bent, onder water, in een voertuig of zelfs op een boot. Spreek niet te luid, maak geen grote bewegingen of gebaren tijdens de observatie en blijf op de paden om de natuurlijke begroeiing niet te beschadigen.
• Gooi geen afval in de natuur of in de zee. Integendeel, help mee om afval te verwijderen dat door anderen is achtergelaten en dat je tijdens je trektocht tegenkomt.
• Nog een laatste tip: als je een onbekend en mogelijk gevaarlijk dier tegenkomt, kijk het dan niet in de ogen. Het kan zich bedreigd voelen of deze blik als een belediging opvatten en je aanvallen.

Echt meegemaakt: aangevallen door een aap

Enkele jaren geleden heb ik het zelf aan den lijve ondervonden tijdens een expeditie op het Meer van Nicaragua.  Ik voer met mijn kajak van eiland naar eiland en kwam een paar apen tegen die op het eerste gezicht ongevaarlijk waren.  Ik benaderde hen, blijkbaar een beetje te dicht, om een mooie foto te maken van het vrouwtjesaapje dat op een tak rustte. De aap werd bang van onze nabijheid en slaakte een alarmkreet. Haar metgezel sprong vanuit een tak boven mijn hoofd op mijn boot en deed me in het water vallen. Ik had dit avontuur (en het verlies van  mijn camera !) kunnen vermijden door afstand te houden en de rust van deze primaten in hun omgeving te respecteren.

Kies professionele organisaties om de natuur te ontdekken

Of je nu ver weg reist om dieren kortstondig te observeren of om dagen rond te trekken, je zult misschien een beroep doen op een organisatie om je reiservaring zo optimaal mogelijk te maken. Ook hier moet je voorzichtig te werk gaan, nagaan of de organisatie niet dubieus is en voldoende respect vertoont naar de dieren en hun leefomgeving toe, en dus geen toeristische valstrik zijn.

Leeuwen spotten

Wie heeft er niet van gedroomd om op een dag naar Zuid-Afrika te reizen om “de koning van de dieren” in het wild te zien? Natuurlijk is dit mogelijk, maar helaas hebben niet alle plaatselijke organisaties dezelfde opvatting omtrent de ethiek en het respectvol toerisme ten aanzien van bedreigde diersoorten. Tot op heden zijn er in dit land naar schatting 10.000 leeuwen in gevangenschap in inrichtingen die bestemd zijn voor toerisme. De leeuwenwelpen worden er vanaf hun geboorte uitgebuit (ze worden gevoed met de fles, er worden selfies genomen terwijl ze geaaid worden, wandelingen zijn mogelijk met de grootste exemplaren, …). Ze zullen hun leven helaas eindigen op een ranch alvorens het slachtoffer te worden van de trofeejacht, een schandelijke maar winstgevende activiteit. Wij kunnen weigeren dit soort praktijken te steunen door nauwkeurig de beste manier te kiezen om die dieren in hun natuurlijke omgeving te observeren.

Als je op zoek bent naar ideeën voor uw volgende reizen, neem dan even een kijkje bij grote instellingen. National Geographic reikt jaarlijks een prijs uit voor initiatieven op het gebied van verantwoord toerisme die door plaatselijke bedrijven en organisaties zijn ontwikkeld. Deze initiatieven hebben tot doel de duurzame ontwikkeling in de toeristische sector aan te moedigen en tegelijkertijd goede praktijken te delen om het evenwicht te vinden tussen de natuur, de bewoners en de mensen of organisaties die haar beschermen.

Voor een succesvolle bescherming van de dieren en hun natuurlijke omgeving is een goede samenwerking met de plaatselijke bevolking van essentieel belang.

Kennismaking met primaten

Sommigen willen reizen om fysiek bij te dragen aan het welzijn van deze bedreigde diersoorten. Ecologisch vrijwilligerswerk is in opmars en is zeker één van de mooiste manieren om in het kader van  vrijwilligerswerk de meest emblematische dieren te ontmoeten, zoals de met uitsterven bedreigde mensapen.

De Democratische Republiek Congo telt het grootste aantal verschillende soorten grote primaten, zoals de bonobo. Om de weeskinderen van deze endemische soort in de DRC te beschermen en opnieuw in het wild uit te zetten, heeft de Belgische Claudine André enkele jaren geleden het reservaat “Lola ya Bonobo” opgericht.

Dit is de enige plaats ter wereld waar deze dieren zo dicht bij de mens leven. Je kunt er verblijven, helpen en de bonobo’s aanschouwen in hun semi-natuurlijke ruimte, een onontbeerlijke stap voordat ze in hun natuurlijke omgeving teruggebracht worden.

Weet echter dat niet alle reservaten overleven dankzij vrijwilligerswerk en dat vele hun doelstellingen alleen kunnen bereiken dankzij donaties. Dit is onder meer het geval voor de Congolese vereniging “JACK”, opgericht en geleid door een Frans-Belgisch echtpaar dat dagelijks strijdt tegen de handel in bushmeat en zich inzet voor de herintroductie van chimpansees die het slachtoffer zijn van deze plaag in de Democratische Republiek Congo.

Op het Aziatische continent strijden organisaties zoals Kalaweit voor de bescherming van de biodiversiteit in Indonesië door percelen ongerepte wouden op te kopen en ze te behoeden voor vernietiging ten behoeve van intensieve landbouw en door de dieren die er leven, waaronder gibbons, te beschermen.

Onze “wilde dieren” ontdekken

De dierenbescherming kan ook van thuis uit worden beoefend. Zo verlaag of vermijd je ook de ecologische voetafdruk van een lange reis.

Een van de beste manieren om wilde dieren te ontdekken is zeker om in de buurt van je leefomgeving op zoek te gaan naar de plaatselijke fauna. Ik heb dit onlangs zelf mogen meemaken wanneer ik deelnam aan het televisieproject “Wallonie Sauvage” voor RTL TVI.

Wij doorkruisten Wallonië op zoek naar de meest “fantastische” diersoorten en ontdekten tijdens deze expeditie adembenemende en onverwachte schatten.

Deze recente ervaring opende mijn ogen voor de plaatselijke biodiversiteit en gaf me ideeën voor toekomstige projecten, waar ook ter wereld.

Lees ook: Reizen en wilde dieren: welk gedrag vertonen?

Ontdek de andere artikels van Tom de Dorlodot
door hier te klikken.

Foto’s © Fred Buyle, John Stapels, Shutterstock