Moderne voertuigen worden meer en meer uitgerust met zogenaamde rijhulpsystemen. De Europese overheid dringt hierop aan om het aantal dodelijke slachtoffers in het verkeer te verminderen. Maar die systemen hebben zowel positieve als negatieve kantjes. Onze blogger Alain Dierckx analyseert de situatie.

Waartoe dienen rijhulpsystemen?

Het aantal dodelijke slachtoffers in het verkeer is nog altijd zeer hoog. Per miljoen inwoners in Europa zijn er jaarlijks gemiddeld 42 doden te betreuren. De Europese overheid heeft daarom het plan opgevat om tegen 2050 het aantal doden bij verkeersongevallen drastisch te verminderen. Een van de maatregelen in dat plan is het inbouwen van rijhulpsystemen in voertuigen. Deze systemen zijn ook gekend onder de afkorting ADAS (Advanced Driver Assistance Systems).

Welke rijhulpsystemen zijn er?

• ISA: intelligent speedassistant

De ISA is een software die de kracht van de motor van uw voertuig kan verminderen zodat u niet sneller kan rijden dan de toegelaten maximumsnelheid op de openbare weg. Wij verwijzen u graag naar dit artikel waar we dit systeem helemaal uit de doeken doen.

• De dodehoekdetector

Als er zich een voertuig of weggebruiker in de dode hoek van uw voertuig bevindt, verschijnt er een lichtsignaal in uw zijspiegel en/of op uw dashboard.
Een variatie op dit systeem is de ‘uitstap assistent’ die u verwittigt als er achter u een fietser of een voertuig aankomt net als u wilt uitstappen.

• De automatische noodstop

Als er een botsing dreigt, wordt de bestuurder verwittigd en voert het zelfs geheel autonoom een noodstop uit als de bestuurder zelf niet ingrijpt. Eenzelfde noodstop kan ook geforceerd worden door het systeem van de ‘voetgangersdetectie’.

• De rijstrookassistent

Als hij het knipperlicht niet inschakelt en van rijstrook dreigt te veranderen, krijgt de bestuurder een melding en/of wordt het voertuig terug binnen de rijstrook gebracht door een beweging van het stuur.

• De adaptieve snelheidsregelaar

Deze slimme cruise control past als hij ingeschakeld is automatisch de afstand aan tussen het voertuig en dat van de voorligger.

• Verkeersbordenherkenning

Dit systeem detecteert verkeersborden, herkent ze en toont ze op het dashboard.

• De parkeerassistent

Naast de parkeersensoren die u helpen om botsingen of schade te voorkomen wanneer u parkeert kunt u met deze assistent uw voertuig geheel autonoom laten parkeren. Sommige systemen zoeken zelfs naar een vrije parkeerplaats.

• De aandachtsassistent

Dit systeem registreert onder andere de rijtijd, de bewegingen aan het stuur en de richting waarin de bestuurder kijkt. Op basis daarvan geeft het een visueel of auditief signaal aan de chauffeur om hem alert te maken of te verwittigen dat het tijd is om even te pauzeren.

Welke rijhulpsystemen zijn verplicht?

Sinds 2022 zijn onderstaande systemen in Europa verplicht in nieuwe modellen van auto’s:

• Een waarschuwingssysteem bij vermoeidheid of bij gevaarlijk gebruik van de smartphone
• Rijstrookassistentie
• Intelligente snelheidsassistentie
• Een noodremsysteem
• Parkeersensoren

Wie is verantwoordelijk ingeval van ongeval?

Volgens de wegcode moet de bestuurder meester blijven over zijn voertuig. Bijgevolg kan hij aansprakelijk worden gesteld bij een ongeval.

De ‘Event Data Recorder’ is een rijhulpsysteem dat ook kan helpen om de verantwoordelijkheid te bepalen bij een ongeval. Deze ‘zwarte doos’ registreert namelijk bepaalde data van het voertuig (snelheid, remdruk, stuurhoek, …) enkele seconden voor en na een botsing.

Kan men rijhulpsystemen uitschakelen?

Een systeem zoals de ISA kan men na het vertrekken uitschakelen als men dat wil. Maar eenmaal de motor uitschakelt is en daarna terug aangezet wordt, zal de ISA weer automatisch opstarten.

Ook andere rijhulpsystemen kunt u onderweg uitschakelen. Welke dat zijn hangt af van het automerk in kwestie. Er zijn constructeurs die een knop voorzien die de bestuurder kan personaliseren en waarmee hij verschillende rijhulpsystemen tegelijk met één druk op de knop kan uitschakelen.

Waarom kunnen rijhulpsystemen een zegen zijn?

Er zijn verschillende omstandigheden waarin rijhulpsystemen een zegen kunnen zijn voor bestuurders:

• Ingeval van vermoeidheid waardoor ze minder alert zijn;
• Als ze worden afgeleid door de interactie met de andere inzittenden;
• Als hun aandacht wordt opgeëist door andere toestellen zoals gsm, gps en autoradio.

Rijhulpsystemen kunnen in die situaties de bestuurder weer bij de les krijgen door een visueel of een auditief signaal te genereren of door bruusk in te grijpen. Daardoor kunnen ze echt wel bijdragen tot de veiligheid in het verkeer. Op voorwaarde natuurlijk dat ze perfect werken en dat ze onderweg niet uitgeschakeld worden door de bestuurder van het voertuig.

Bijna alle verzekeringsmaatschappijen geven overigens een korting op hun premie als het voertuig is uitgerust met een selectie van rijhulpsystemen. De korting en de voorwaarden verschillen per maatschappij.

Waarom kunnen rijhulpsystemen een vloek zijn?

Als er te veel knipperende lichtjes en geluidjes de aandacht van de bestuurder opeisen, zal hij net daardoor meer afgeleid worden achter het stuur wat vanzelfsprekend niet de bedoeling is.

Ook als de systemen niet perfect afgesteld zijn en als de bestuurder er niet optimaal mee kan omgaan, zullen ze evenmin hun doel bereiken. Een goed voorbeeld daarvan is de noodstopfunctie. Deze is erg ingrijpend en mag dus enkel geactiveerd te worden als de omstandigheden in het verkeer correct worden geëvalueerd door het systeem. Een vluchtheuvel mag bijvoorbeeld niet aanzien worden als een obstakel.

Ingebouwde sensoren zoals radar of camera’s kunnen ook storingen vertonen door een bevuild koetswerk, ijs of andere factoren waardoor ze niet naar behoren functioneren.

Tenslotte spelen ook de weersomstandigheden en werkzaamheden aan de weg een rol. Bij hevige regen of sneeuw hebben de systemen het soms moeilijk om de situatie correct te interpreteren en trekken ze soms verkeerde conclusies. Bij wegwerkzaamheden zijn ze niet altijd in staat om tijdelijke verkeersborden of rijstroken te herkennen.